Vì sao số 4 La Mã trên mặt đồng hồ là “IIII” mà không phải “IV”?

19/04/2023 - Người kiểm duyệt: Thầy Phan Tấn Chi

Fan đồng hồ chắc hẳn ít nhất một lần nhìn thấy những chiếc đồng hồ đeo tay cọc số La Mã có chữ số 4 không phải là IV mà là kiểu chữ IIII nhưng lý do vì sao lại có hiện tượng như vậy thì không phải ai cũng có thể giải đáp một cách chính xác.

Nội dung bài viết

I. Vì sao số 4 La Mã trên mặt đồng hồ là “IIII” mà không phải “IV”?
II. Các mẫu đồng hồ sử dụng IIII ở vị trí 4 giờ được yêu thích nhất hiện nay

Liệu đây có phải là lỗi do nhà sản xuất dùng sai ký hiệu hay đây là một sản phẩm đồng hồ giả? Hãy cùng đồng hồ Xwatch tìm hiểu lý do nhé!

I. Vì sao số 4 La Mã trên mặt đồng hồ là “IIII” mà không phải “IV”?

1. Vì cách viết IIII dễ nhớ, dễ viết hơn IV

Vì cách viết IIII dễ nhớ, dễ viết hơn IV

Người La Mã cổ đại cho rằng số 4 nếu viết thành "IIII" sẽ dễ nhớ hơn cách viết “IV”. Vì viết “IIII” giống như viết số 1, 2, 3 thành I, II, III rất dễ viết. Tương tự chữ số 9 cũng được viết thành VIIII thay vì viết IX như ký tự số La Mã thông thường.

2. Theo tín ngưỡng cách viết “IV” là phạm tội với Chúa Juppiter

Ngoài lý do dễ nhớ, dễ viết, người La Mã cổ đại quan niệm rằng việc viết theo cách “IV” là phạm tội với vị thần tối cao Rome là Jupiter, vị thần của Bầu trời. Trong tiếng Latinh, Jupiter đánh vần là IVPPITER nên vì không muốn gặp rắc rối với các vị thần, người La Mã rất e ngại việc khắc tên thần tối cao của mình lên một chiếc đồng hồ Mặt Trời hoặc viết trên những trang sách. Để tránh bị trách phạt, họ lựa chọn cách viết “IIII” và tiếp tục duy trì chúng cho đến ngày nay như một nét đẹp truyền thống.

►►► Xem thêm: Đồng hồ Fossil của nước nào? Có tốt không? Giá bao nhiêu?

3. Do vua Louis XIV Pháp yêu cầu

Một lý do khác thuyết phục hơn có liên quan đến câu chuyện mà các nghệ nhân đồng hồ thường truyền tai nhau qua nhiều thế hệ. Câu chuyện kể rằng vua Louis XIV của Pháp (1638-1715) đã yêu cầu các thợ đồng hồ chế tác cho mình một chiếc đồng hồ. Lúc bấy giờ, công nghệ chế tác đồng hồ ở Pháp đã phát triển rất nhiều.

Do vua Louis XIV Pháp yêu cầu

Ban đầu, các nghệ nhân viết số 4 La Mã là IV, nhưng vua không hài lòng và yêu cầu thay đổi thành IIII. Dù các nghệ nhân đã cố gắng giữ vững nguyên tắc của mình, nhưng vua vẫn kiên quyết và bắt buộc phải thay đổi. Từ đó, số 4 La Mã trên đồng hồ được ký hiệu là IIII thay vì IV như truyền thống.

4. Tính cân đối trên toàn bộ mặt số đồng hồ

Tính cân đối trên toàn bộ mặt số đồng hồ

Việc sử dụng cách viết “IIII” sẽ tạo ra sự cân bằng thị giác hơn cách viết “IV”. Bởi hầu hết những chiếc đồng hồ treo tường hay đeo tay cổ điển đều có cọc số La Mã dựa trên sự pha trộn giữa ký hiệu cộng và ký hiệu trừ, Bằng cách này, mặt số có dãy số I, II, III, IIII, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII tương ứng với 12 khung giờ. Khi đó, bạn sẽ có 3 khu vực giống hết nhau trên mặt số, mỗi khu vực lại sử dụng một loại số tạo ra sự thanh lịch hơn và khiến mặt số trở nên hài hòa, cân đối hơn. 3 khu vực đó được chia như sau:

4 số bắt đầu là I: I, II, III, IIII

4 số bắt đầu là V: V, VI, VII, VIII

4 số bắt đầu với X: IX, X, XI, XII

Ngoài ra, nếu nhìn về cùng một hướng, dễ thấy số 4 viết kiểu “IIII” dễ đọc hơn kiểu “IV”, đặc biệt khi nó lộn ngược. Nhưng trong ngành công nghiệp chế tạo đồng hồ chúng ta vẫn có thể tìm thấy những ngoại lệ ví dụ như mẫu đồng hồ H.Moser & Cie có sử dụng số IV nhưng vô cùng dễ đọc chẳng hạn.

Tính cân đối trên toàn bộ mặt số đồng hồ

►►► Xem thêm: 999+ Đồng hồ Orient chính hãng bán chạy nhất 2023 tại Xwatch

5. Giả thuyết do thợ chế tác đồng hồ lười biếng

Giả thuyết do thợ chế tác đồng hồ lười biếng

Một giả thuyết khác cho câu hỏi trên được đưa ra là do các thợ đồng hồ lười biếng trong quá trình tạo ra những cọc số được đúc bằng kim loại. Họ cho rằng việc đúc kim loại kiểu “IIII” thay vì IV và VIIII thay vì IX có thể làm cho quá trình chế tác của họ tiết kiệm được một chút công sức và thời gian hơn. Tức là thay vì tạo khuôn mới, họ chỉ cần sử dụng một khuôn cơ bản cho bốn chữ số đầu tiên thay vì nhiều khuôn như cách tạo mặt số dựa trên phong cách I, II, III, IV. Tuy nhiên lý do này không phải là lý do thuyết phục nhất.

6. Tránh bị nhầm lẫn với VI (số 6)

Tránh bị nhầm lẫn với VI (số 6)

Một giả thuyết nữa là việc sử dụng IIII có thể được giải thích bằng cách nó là một cách để tránh nhầm lẫn giữa số 4 và số 6. Vì số 4 (IV) và số 6 (VI) có dạng tương tự nhau, khi sử dụng chữ IV trên mặt đồng hồ dễ khiến người dùng nhầm lẫn số 4 với số 6.

II. Các mẫu đồng hồ sử dụng IIII ở vị trí 4 giờ được yêu thích nhất hiện nay

Được coi như một nét truyền thống của ngành chế tác đồng hồ, việc sử dụng cách viết IIII vẫn còn tồn tại đến ngày nay. Sau đây là một số tuyệt tác thời gian tiêu biểu sử dụng lối viết này đã và đang được công chúng săn đón trong thời gian gần đây: